تولید داروهای پروبیوتیک در ایران و رویکرد تدریجی مصرف کنندگان
از آن جا که افزایش آگاهی مردم، عامل اصلی استقبال از داروهای پروبیوتیک است، مجله و سایت خبری ماهنامه آفتاب سلامت در این راستا پیشقدم شده و به سهم خود مسئولیت این اقدام مهم را دنبال می کند. در این فرصت با مدیرعامل شرکت دانش بنیان زیست تخمیر نشستی داشتیم که مطلب ذیل حاصل آن گفت و شنید است لطفا بذل عنایت فرمایید.
لطفا مخاطبین ماهنامه آفتاب سلامت را با خود و سوابق کاری تان آشنا کنید.
سحر بهمنی مدیرعامل شرکت زیست تخمیر هستم و به عنوان عضو هیئت مدیره بنیان سلامت از گروه زیست تخمیر ایفای مسئولیت می کنم.
با توجه به روند سریع تغییرات اقتصادی در کشور پر فراز و نشیب ایران، چه اهدافی در سال آتی برای شرکت برنامه ریزی کرده اید؟
شرکت زیست تخمیر علاوه بر تولید داروهای پروبیوتیک و طبیعی، به سمت تولیدات داروهای خاص نیز حرکت می کند. ما در صدد افزایش سرمایه گذاری و اقدامات استراتژیکی هستیم که حداکثر بازدهی را داشته باشد. وجود 8 خط تولید در شرکت این ضرورت را ایجاب می کند که با برنامه ریزی دقیق هیچ پتانسیلی نادیده گرفته نشود و با هر آنچه در توان داریم از امکانات موجود در جهت توسعه و پیشرفت استفاده کنیم. بسیاری از داروهایی که قرار است به بازار ارائه کنیم موجب ایجاد هوایی تازه در عرصه کسب و کار خواهد شد چون برای اولین بار در کشور به تولید آن پرداخته ایم البته همکاران به خوبی می دانند وقتی شرکتی بخواهد نوآوری داشته باشد، پای خلاقیت و کار تازه، باید تاوان بپردازد چون در این مسیر دیوان سالاری شدیدی حاکم است و باید کفش آهنی پوشید و به دنبال مجوزهای لازم باشیم.
.
با توجه به حیاتی بودن ماهیت دارو و تجهیزات پزشکی، آیا صنعت داروی ایران این ظرفیت را دارد با تولید نسل جدیدی از داروهای درمانگر، تحریم ظالمانه را دور زده و باعث سرازیر شدن بیماران درمان طلب از اقصی نقاط جهان شود؟
تحریم عواقبی برای اوضاع اقتصادی شرکتها دارد که مدیرعامل باید تبعات یادشده را در تصمیم گیری های سازمانی مد نظر قرار دهد. ما در بدترین شرایط ارتباطات تجاری با سایر کشورها، همچنان روند صادرات را پیگیری کرده ایم و می کنیم و البته به موفقیتهایی هم رسیده ایم اما تحت تاثیر مسائل سیاسی حاکم بر روابط، صادرات محصولات علی رغم کیفیت و مرغوبیت در حد راضی کننده ای صادر نشده است ولی ما همچنان به تلاش و جدیت خود ادامه می دهیم.
یکی از مهمترین خدمات وزارت امور خارجه این است که راه ارتباطات بازرگانی و تجاری شرکتهای داخلی را هموار کرده و به آن ها برای صادرات محصولات شان راهکارهای خلاقانه ای ارائه کند. آنها در پایتخت کشورهای میزبان میتوانند بهترین نمایندگان ما باشند. ما هرگز از کانال وزارت امور خارجه اطلاعات تجاری و بازرگانی دریافت نکرده ایم. آنها باید در ارتباط با نمایشگاههای خارجی به ما اطلاعات ارائه کنند. ما را به عنوان شرکتهای صاحب محصولات استاندارد و شایسته به بازارهای دنیا بشناسانند. با این ابتکار عمل ها همان اتفاقی خواهد افتاد که منظور نهایی این سوال است. یعنی بهبود شرایط مالی از منابع غیرنفتی که می تواند بهترین رویداد برای کشور تک محصولی ما باشد.
داروهای گیاهی و استانداردهای جهانی آن در کشورهای پیشرفته روز به روز در حال ارتقا هستند. در حالی که نگاه حاکم به داروهای گیاهی در کشور ما همان نگاه سنتی باقی مانده است. در راستای فرهنگ سازی استفاده از داروهای گیاهی چه پیشنهادی دارید. در این باره توضیحات تشریحی ارائه بفرمایید.
به عقیده من نگاه جامعه مصرف کنندگان دارو در ایران ارتقا یافته و از آن زاویه دید قدیمی فاصله خوبی گرفته است. فراورده های شرکت ما در حوزه پروبیوتیک و همچنین در زمینه طبیعی با موفقیت، روند روبه توسعه ای را طی می کند. ایران به لحاظ فارماکوپه گیاهی، دارای یک جغرافیای غنی است و کار در آن نتایج خوبی به دست می دهد. آموزش های گیاهی یکی از کورس های همیشگی دانشگاههای ما است و شرکت های زیادی هستند که روی فراورده های طبیعی، کار صنعتی قابل توجه انجام می دهند. پس از یک مقایسه مستند و آماری در گذشته های نه چندان دور روشن خواهد شد که این داروها پیش تر از طریق عطاری ها به دست مصرف کننده می رسید اما در حال حاضر از طریق کارخانه ها به صورت کاملا صنعتی و استاندارد به مصرف کننده عرضه می شود و کارخانه هایی که سردمدار این حرکت هستند سرمایه گذاری های در خور توجهی انجام می دهند. قریب به اتفاق فراورده هایی که پیش تر در عطاری ها به صورت کاملا سنتی عرضه می شدند هم اینک در کارخانه های صنعتی پس از طی مراحل آماده سازی استاندارد، به صورت بسته بندی صنعتی طبق پیشرفته ترین معیارهای بین المللی به مصرف کننده ارائه می شود.
البته فرهنگ سازی در مقایسه کیفیت محصول کارخانه با عطاری امری سودبخش و ارتقا دهنده است چرا که اطلاعات مصرف کنندگان ارتقا پیدا کرده و درمی یابند داروخانه به واسطه تولید استاندارد و صنعتی داروی گیاهی می تواند خدماتی متمایز به بیمار ارائه کند. ماده موثره دارو به خوبی ارزیابی شده و به میزان نیاز بدن بیمار تجویز می شود. من همیشه یادآوری می کنم عصاره ای که توسط عطاری تهیه می شود یا در اماکن نامناسب آماده می شود هرگز نمی تواند از نظر کیفیت با تولیداتی که در کارخانه ها ساخته میشوند، رقابت کنند. شرکت هایی که در حوزه تولید داروهای گیاهی به صورت انحصاری کار می کنند باید با انواع روشها و امکانات انتقال پیام، شناخت کافی را در مصرف کننده ایجاد کنند تا محصولات بهداشتی و استاندارد را از فرآورده های بی اصالت و فاقد معیارهای اعتماد آفرین متمایز ساخته و انتخاب درست را در تهیه محصول داشته باشد. البته شرکتهای یاد شده، تبلیغات محدودی هم دارند اما به نظر من بسیار کم و غیرموثر است. ممنوع بودن تبلیغات دارویی یکی از موانع فرهنگ سازی است. آنها باید در راستای مصلحت و منافع مصرف کننده، آنچه را که برای بیمار بهتر است به او بشناسانند. جای خالی این فرهنگ سازی در جامعه به خوبی محسوس است. اگر مردم با روند تولید محصولات گیاهی آشنا شوند، این خود مردم هستند که فراورده های صنعتی فرموله شده را ترجیح خواهند داد چرا که در طی فرهنگ سازی یاد شده می تواند از روش غیراستاندارد تولید محصولات سنتی عطاری ها هم مطلع شده و شناخت وی به شکلی دو سویه به کمال برسد و این موجب رونق هر چه بیشتر داروهای گیاهی صنعتی است که سلامت مصرف کنندگان را تامین کرده و در راستای منافع مصرف کننده است. در یک مقطع زمانی، در حال تصمیم گیری بودند تا داروهای گیاهی صنعتی با بسته بندی های استاندارد در عطاری ها به مردم عرضه شوند. جالب اینجاست که هم صنعت و هم عطاری ها از این طرح استقبال کردند اما وزارت بهداشت به شدت مخالفت کرد. تصمیم گیری ها باید طوری باشد که خردمندان و نخبگان در حوزه تصمیم گیری وارد شده و تصمیمات مهم با خرد جمعی نخبگان اتخاذ شود. از نظر من به عنوان یک فعال صنعتی پیشنهاد یاد شده تصمیم خوبی بود و هنوز هم ظرفیت طرح دوباره و اجرا دارد. واقعیت این است که گروهی از مصرف کنندگان داروهای گیاهی به عطاری ها مراجعه می کنند و اگر محصولات موثر و استاندارد ما نیز در معرض دید و انتخاب قرار داشته باشد، مسلما فرهنگ استفاده از داروی موثرتر در عطاری ها نیز جا می افتد و این یک رویداد سودمند خواهد خواهد بود. وزارت بهداشت در آن زمان با طرح بحثی پیرامون کاهش نظارت، مخالفت خود را ابراز کرد در حالی که به راحتی می شد راه حلهای کاربردی برای مرتفع شدن این ایراد پیش پای مجریان گذاشت. مثلا عطاری ها مانند دراگ استورهایی که در خارج از کشور فقط مکمل می فروشند و دارو نمی فروشند تغییراتی ارتقایی را به صورت آزمایشی و تحت نظارت وزارت بهداشت تجربه می کردند.
پژوهش و تحقيقات در شركت شما چه منزلتی دارد؟ در واحد تحقيق و توسعه شما چه تعداد نيرو شاغلند؟
ماهیت اصلی زیست تخمیر، دانش بنیان بودن آن است و حجم زیادی از فرایندهای کاری مان در R&D روی می دهد. در شرکت های دانش بنیان 20 درصد عواید فروش محصولات باید صرف R&D شود. در این جا هم عواید ناشی از فروش محصولات دیگر صرف R&D می شوند. ما در زیست تخمیر شرکت شتاب دهنده داریم که این معرف ماهیت پیشرفته شرکت است. اینجا سه هسته آرندی متفاوت فعال است. حدودا 50 نفر نیرو فقط در R&D کار می کنند بطور مثال اگر 60 فراورده روی خط موجود باشد 60 فراورده هم در واحد R&D داریم بنابراین به میزان خطوط تولید شرکت، خطوط R&D هم فعال است.در طول یک ماه حدود یک یا دو اسکیل آپ دارو داریم و در این زمینه واقعا پرکار هستیم و حفظ این سطح از کوشایی برای ما بسیار حائز اهمیت است.
در وزارت بهداشت، سازمان سمت و گمرک با چه چالش هایی مواجه هستید؟
سرعت تحقیق و توسعه و تولیدات پیشرفته و منحصر به فرد ما با زیرساخت های قدیمی متولیان سازگاری ندارد و این یک اصطکاک کندکننده برای ماست. اگر فرایند صدور مجوز با آهنگ شرکت دانش بنیان ما همگام شود، مسلما چرخ توسعه و پیشرفت ما و سایر همکاران سریعتر خواهد چرخید و این به نفع مردم، شرکتهای صنعتی و متولیان امور خواهد بود. دیوان سالاری و کابوس کاغذها و میزها موجب هدر رفتن سرمایه های انسانی و مادی است.
در زمینه حذف ارز دارو هم نظر من این است که باید این یارانه ها به بیمه ها ارائه شوند یا تدبیری بیندیشند تا مصرف کننده نهایی با سهولت بیشتری داروی مورد نظر خود را تهیه و استفاده کند.
صنعت ما همه اقلام را به صورت آزاد خریداری می کند. آن ماده موثره 10 یا 20 درصدی نمی تواند تاثیر قابل توجهی بر قیمت تمام شده داشته باشد. ضمن اینکه باید کفش آهنی پوشید و برای دریافت آن از هفت خان رستم گذشت. بنابراین اگر نباشد ما خیلی راحت تر هستیم و تکلیف مان با تولید محصول روشن خواهد بود و در قیمت گذاری این سهم ناچیز را به عنوان یک پارامتر ذکر نمیکنند.
روند افزایش قیمت مواد اولیه دارویی یکی از مشکلات شماست با آن چگونه کنار می آیید؟
اگر متولی تصمیم سازی، اراده اعتبار سنجی مستندات محکمه پسند ما را داشته باشد، بی هیچ فوت وقتی به ما مجوز تعیین قیمت تمام شده محصول می دهند. از مسائل و مشکلات غیرقابل اغماضی که با سازمان غذا و دارو داریم همین روند افزایش بی وقفه مواد اولیه است. آنها بی اینکه اسناد ما را مورد بررسی قرار دهند، دو سال متوالی درخواست افزایش قیمت ما را رد کردند. آیا نباید قیمت گذاری با افزایش قیمت ها تناسب داشته باشد؟ این جزو ابتدایی ترین قوانین تجارت و بازرگانی است. هر فردی که وارد عرصه کار و تولید می شود، یکی از مهمترین انگیزه هایش توسعه و پیشرفت است. اگر من به عنوان تولید کننده و شما به عنوان متولی دربرابر قاضی قرار بگیریم و دلایل مان را بیان کنیم، رای به نفع چه کسی صادر می شود؟ من 1000 تومان بابت محصول A هزینه می کنم و شما روی آن 800 تومان قیمت می گذارید. خوب این روند تا کجا می تواند ادامه پیدا کند؟ آیا این ورشکسته سازی صنعت نیست؟ ما نمی توانیم هر روز قیمت ها را افزایش دهیم اما واقعیت این است که هر روز قیمت مواد اولیه در حال افزایش است. مارژین هم آن قدری زیاد نیست که کل این افزایش قیمت ها را پوشش دهد. البته سندیکا خیلی همکاری می کند اما چون قیمت باید به سازمان حمایت برود یک گزینه جدید برای ما گذاشتند. نقش سازمان حمایت برای خودرو خیلی محسوس است اما در دارو من نمی دانم چه ضرورتی برای دخالت سازمان حمایت وجود دارد؟ با این که افزایش قیمت در دارو بسیار قطره چکانی انجام می شود اما با این حال باز هم انتقادها زیاد است و سازمان حمایت هم به جمع متولیان تحمیل شده است.
تحلیل شما از آینده داروسازی کشور و مقایسه آن با داروهای شیمایی چیست؟
داروی گیاهی و شیمیایی هر یک جایگاه خود را دارند و دلیلی وجود ندارد تا این دو را با هم مقایسه کنیم. داروهای شیمیای در حال حاضر کاربرد و کارکرد خود را دارند و داروهای طبیعی هم با افزایش شناخت در مردم و متخصصان، مورد اقبال بیشتر قرار خواهند گرفت و بیشتر از پیش توسط پزشکان تجویز خواهند شد و این موجب اثرگذاری خوب در مسیرهای خرید مردم در OTC می شود چون پزشک تجویز را آغاز می کند و مردم آشنا میشوند. از سویی دیگر چون دارو طبیعی است مردم قدری آسوده تر مصرف می کنند و استفاده از فرآور ده های گیاهی به تدریج روند افزایشی پیدا کرده و این روند، نیازمند شناخت بیشتر است.
