روز جهانی سرطان؛ «از شکاف ارائه خدمات درمانی بکاهیم»

اتحادیه بین‌المللی کنترل سرطان «یوآی‌سی‌سی» (UICC) برای اولین بار در سال ۲۰۰۰ در اجلاس جهانی مبارزه با سرطان در پاریس، روز جهانی سرطان را تعیین و اعلام کرد. چهارم فوریه به‌طور رسمی در جریان آنچه «منشور پاریس» نامیده شد، به تصویب رسید تا با هدف کمک به مردم برای درک بیشتر سرطان و ترویج پژوهش در زمینه پیشگیری و درمان این بیماری و همچنین افزایش آگاهی مردم و تشویق آن‌ها به مشارکت در کارزارهای مربوط به سرطان فعالیت کند، کارزارهایی مانند «ما می‌توانیم، من می‌توانم» که با هدف آگاهی‌رسانی و تحقیق درباره سرطان فعالیت داشت و کارزار «از بین بردن باورهای غلط» که در تلاش بود با اطلاعات نادرست درباره این بیماری مقابله کند. امسال، روز جهانی سرطان با شعار «از شکاف ارائه خدمات درمانی بکاهیم» (Close the care gap) در تلاش است در مورد نابرابری خدمات و امکانات درمان سرطان در سراسر جهان آگاهی‌رسانی کند.

از اهداف کلیدی روز جهانی سرطان کمک به رفع اضطراب درباره این بیماری است که با صحبت با دیگران به‌خصوص در قالب گروه و بیان تجربیات شخصی می‌تواند به کاهش احساس ترس و پریشانی و ایجاد حس اتحاد و با هم بودن کمک کند.

بیماری سرطان زمانی ایجاد می‌شود که تغییراتی در گروهی از سلول‌های طبیعی بدن به رشد غیرطبیعی و کنترل‌نشده‌ منجر شود و توده‌ای به نام تومور را به وجود ‌آورد. در مورد همه سرطان‌ها به‌جز لوسمی (سرطان خون) چنین است. توده‌های سرطانی می‌توانند گسترش یابند و سایر قسمت‌های بدن را هم درگیر کنند؛ مگر اینکه درمان شوند.

تومورها به سه گروه خوش‌خیم، بدخیم یا پیش‌سرطانی تقسیم می‌شوند. این بیماری بر اساس نوع سلولی که رشد می‌کند، می‌تواند به یکی از پنج گروه زیر تبدیل شود:

-کارسینوم و سرطان سلول‌های اپیتلیال (سرطان پستان، پروستات، ریه و روده بزرگ)

-سارکوم (تومور بدخیم استخوان یا بافت نرم مثل چربی، عضله، رگ‌های خونی)

-لنفوم و میلوما (سرطان سلول‌های سیستم ایمنی)

-لوسمی (سرطان گلبول‌های سفید و مغزاستخوان )

-سرطان‌های مغز و نخاع ( سرطان‌های سیستم عصبی مرکزی)

عوامل به‌وجودآورنده سرطان‌ مختلف‌اند و اگرچه عوامل تاثیرگذاری مانند سن و ژنتیک از کنترل ما خارج‌اند، نکته مهم این است که می‌توان با انتخاب صحیح بسیاری از رفتارها و سبک زندگی و رژیم غذایی درست، خطر ابتلا به سرطان را حدود یک سوم کاهش داد.

ترک سیگار، خودداری از مصرف الکل، استفاده از ضدآفتاب، داشتن تحرک کافی، رژیم غذایی مناسب و دوری از اضافه‌وزن و چاقی، دوری از تشعشعات (اشعه ایکس و گاما، فرابنفش) و جدی گرفتن عفونت‌ها نکات مهمی‌اند که می‌توانیم برای مراقبت از سلامت خود آن‌ها را رعایت کنیم.

توده‌ها یا تورم غیرمعمول، سرفه، تنگی‌نفس، مشکل در بلع، سرفه مداوم، تغییر فعالیت روده‌ (یبوست و اسهال یا دفع خون با مدفوع)، خونریزی غیرمنتظره، کاهش وزن بی‌دلیل، درد و خستگی زیاد، کاهش اشتها و تعریق شبانه شدید، تغییر در خال‌های بدن (پوسته‌پوسته شدن یا خونریزی یا ترشح داشتن) همه و همه علائم و نشانه‌های کلیدی سرطان‌اند که هر فردی باید به آن‌ها حساس باشد.

درمان سرطان به نوع آن، اندام درگیر با سرطان، بزرگی و گسترش آن و سلامت عمومی بدن بستگی دارد. جراحی، شیمی‌درمانی، رادیوتراپی، هورمون‌درمانی، ایمونوتراپی و ژن‌درمانی برخی از روش‌های درمان این بیماری‌اند.

نمی‌توان انکار کرد که سرطان یک بیماری بسیار جدی و فراگیر است. این بیماری دومین عامل مرگ‌ومیر پس از بیماری‌های قلبی عروقی در جهان است و سالانه ۱۰ میلیون نفر در اثر آن جان خود را از دست می‌دهند. با این حال، حداقل یک‌سوم سرطان‌های رایج قابل‌پیشگیری‌اند و با اجرای راهکارهای مناسب برای پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان می‌توان سالانه جان میلیون‌ها انسان را نجات داد.

سازمان ملل متحد و دولت‌ها در سراسر دنیا به روز جهانی سرطان می‌پردازند و در بسیاری از شهرها، با به رنگ‌ نارنجی و آبی درآوردن نورپردازی مکان‌های دیدنی و معروف، می‌کوشند توجه مردم را به این مناسبت جلب کنند.